روزشمار: 14 آبان؛ تأسیس سازمان یونسکو
به گزارش مجله جهانگیر، یونسکو یکی از مهم ترین کارگزاری های تخصصی سازمان ملل است که در چهارم نوامبر 1945 میلادی تأسیس شد و تقریبا کلیه کشورهای سازمان ملل متحد در آن عضویت دارند.
سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (UNESCO) که به طور خلاصه یونسکو نامیده می شود، یکی از سازمان های تخصصی وابسته به سازمان ملل متحد است که درسال 1945 تشکیل شد. وظیفه اصلی این سازمان، همان طور که از نام آن برمی آید، توسعه همکاری های بین المللی در زمینه امور آموزشی، علمی و فرهنگی است و یونسکو در اجرای این وظیفه، اقدامات موثری در امر سوادآموزی، تحقیقات علمی و حفظ و حراست آثار فرهنگی و باستانی در سطح جهان به عمل آورده است.
هم چنین کمک به صلح و امنیت جهانی به وسیله ترویج همکاری میان ملت ها به وسیله آموزش وپرورش، توسعه علوم و فرهنگ در جهت ایجاد احترام به عدالت، حکومت قانون، حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همگان از دیگر اهداف یونسکو است. هیئت مدیره 58 نفری یونسکو برای نظارت بر برنامه های آن به وسیله کنفرانس عمومی این سازمان، مرکب از نمایندگان کشورهای عضو، انتخاب می شوند و حداقل سالی دو بار تشکیل جلسه می دهد.
مقر یونسکو در شهر پاریس فرانسه بوده و تا سال 2002 میلادی، تعداد 185 کشور در آن عضویت داشته اند.
یونسکو در برخی کشورها مانند آمریکا، بریتانیا و سنگاپور در راس مناقشات قرار داشته است. در دهه های 1970 و 1980، حمایت یونسکو از ایجاد نظم نوین اطلاعات در جهان و گزارش مک براید مبنی بر دموکرات کردن رسانه ها و ایجاد فضای مناسب برای دسترسی آسان به اطلاعات به شدت در این کشورها مورد انتقاد قرار گرفت و این کشورها این فرایند را تلاشی برای مقابله با آزادی مطبوعات دانستند.
برخی کشورهای غربی یونسکو را پایگاه کمونیست و کشورهای جهان سوم برای حمله به جهان غرب می دانستند. در سال 1984، آمریکا در اعتراض به فرایند موجود از یونسکو استعفا داد و فعالیت هایش را به حالت تعلیق درآورد و بریتانیا و سنگاپور هم در سال های 1985 و 1986 به آمریکا ملحق شدند. با تغییر دولت بریتانیا در سال 1997 این کشور مجددا به یونسکو پیوست و آمریکا هم در سال 2003 مجددا به این سازمان ملحق شد. در طی این سال ها، اصلاحات اساسی در این سازمان انجام شد.
انسجام برنامه ها و ارتباط منطقی بین آن ها یکی از چالش های یونسکو در جهانی امروزی است. یکی از دلایل اصلی بروز این چالش امکان مدیریت پروژه ها به وسیله دفاتر مختلف یونسکو که بین آن ها ارتباط مؤثر و همکاری لازم وجود ندارد.
فعالیت های یونسکو
- ایجاد مؤسسه بین المللی برنامه ریزی آموزشی یونسکو برای بهبود برنامه ریزی آموزشی در کشورهای جهان در سال 1342.
- طراحی و اجرای پروژه های با اهمیت فرهنگی و عملی مانند:
- حفاظت از بیوسفر طی برنامه MAB (برنامه انسان و بیوسفر) از سال 1971
- مدیریت منابع آب طی برنامه IHP (برنامه بین المللی آب شناسی) از سال 1965
- پروژه های مربوط به تنوع زبان و زبان های در حال انقراض
- شاهکارهای میراث نامکتوب و نامحسوس بشر
- ثبت بین المللی حافظه جهانی از سال 1997
- مکان های میراث جهانی
- ترویج جریان آزاد اندیشه بر اساس کلام و تصویر
جوایز و مدال های یونسکو
یونسکو جوایز و مدال هایی را در زمینه های مختلف علمی و فرهنگی ارائه می کند که برخی از آن ها عبارت اند از:
- جایزه ژان. اموس. کومو نیوس پدر تعلیم و تربیت، برای نظریه پردازان برجسته آموزش، دو سالانه.
- جایزه کالینگا برای فراگیر کردن دانش
- جایزه علمی یونسکو
- جایزه کارلوس جی فینلای در میکروبیولوژی
- جایزه جواد حسین برای دانشمندان جوان
- جایزه سلطان قابوس برای حفاظت از محیط زیست
- جایزه بین المللی رودخانه های دست ساز برای حفاظت از منابع آب در منطقه ها خشک و نیمه خشک
- مدال انستیتو پاستور-یونسکو
- جایزه یونسکو-ال اورئال برای زنان دانشمند
- جایزه صلح فیلکس هوفوت-بویگنی
- جایزه آموزش صلح یونسکو
- مدال های سرگی اینشتین برای هنر سینماتوگرافی
- جایزه جیکجی برای افراد یا موسساتی که در حفاظت از میراث های مستند و دسترسی به آن ها تلاش کرده اند.
- مدال موتزارت یونسکو برای تقویت صلح جهانی با استفاده از موسیقی و دیگر هنرها
در همین روز:
- اشغال قسمتی از منطقه ها جنوبی ایران از سوی آلمان در جریان جنگ جهانی اول (1293 شمسی)
- افتتاح اولین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران (1366 شمسی)
- روز فرهنگ عمومی
- فروپاشی امپراتوری اتریش در پی شکست در جنگ جهانی اول (1918 میلادی)
- روز جهانی گرامی داشت گروه راک اونسنس (2003 میلادی)