اندیشکده، شرکای خاورمیانه ای به سرعت متحد جدیدی جای آمریکا خواهند یافت - مجله جهانگیر

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، جون بی آلترمن، عضو ارشد میز زبیگنیو برژنسکی و مدیر برنامه خاورمیانه مرکز مطالعات راهبردی و بین الملل آمریکا (CSIS) درگزارشی که در وبسایت این اندیشکده منتشر شد با اشاره به سیاست های خاورمیانه ای دولت آمریکا نوشت: اگر کسی باشد که گمان می کند سیاست آمریکا در خاورمیانه در 20 سال گذشته اساساً صحیح بوده، چنین شخصی واقعا به چه فکر می کند. انتقادها به این سیاست بطور مداوم وجود داشته است. هیچ کس طرفدار حضور در جنگ های بی انتها در این منطقه نیست. هیچ کس طرفدار تعهدات بی مورد نیست و کسی نیز مخالف این امر نیست که قوای آمریکا باید ماموریت های متناسب به تواننشان دریافت کنند. بر سر این امر نیز توافق وجود دارند که سیاست آمریکا نتوانسته در قبال هر یک از موارد ذکر شده پیروز عمل کند.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال تلگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و دنیا را در کانال اینستاگرامی خبرنگاران بخوانید. (کلیک کنید)

در این گزارش آمده است: در میان مباحث مربوط به موضعگیری مناسب ایالات متحده در قبال خاورمیانه، برخی عوامل آنگونه که باید مورد تأکید قرار نمی گیرند و گاهی اوقات کاملاً نادیده گرفته می شوند. غالب مردم مردم تصور می کنند آمریکاً در حال تغییر اساسی جهت راهبردی خود در قبال خاورمیانه است و دیگر قدرت ها نیز اساساً خود را با آن همراه می کنند و بطور حتم هیچ یک از آنها اساساً راهبرد خود را به گونه ای تغییر نخواهند داد که بر ایالات متحده تأثیر بگذارد. یعنی کاهش منافع، آمریکا را از هر تاثیری در امان نگه می دارد.

نویسنده با تاکید بر این که این گونه نیست که دیگران سیاستی که علیه آمریکا باشد برنگزینند، نوشت: اما اینگونه نیست. درحالی که حضور آمریکا در خاورمیانه تقویت شده، حضور دنیا در این منطقه نیز بیشتر شده است. متحدان و رقبای آمریکا به یک اندازه به شرایط کنونی خاورمیانه وابسته شده اند. اگر این وضع تغییر کند، آنها نیز تغییر می کنند و زمانی که آنها تحت تاثیر باشند، ما (آمریکا) نیز تحت تاثیر خواهیم بود. شاید آمریکا احساس کند که کارش را در خاورمیانه کرده است اما برعکس آن صادق نیست.

این گزارش می افزاید: متحدان و شرکای آمریکا در خاورمیانه نیز بطور حتم به تغییر توجه آمریکا از خاورمیانه به جای دیگر واکنش نشان خواهند داد و این کار را با پیگیری ائتلاف ها و شرکای جدید انجام خواهند داد. برخی از آنها سراغ کشورهایی خواهند رفت که دوست آمریکا هستند و برخی نیز با کشورها متخاصم همراه خواهند شد. دستکم در کوتاه مدت این کشورها رفتار خطرناک تری از جمله مناقشه مسلحانه و یا گسترش تسلیحاتی از خود نشان خواهند دارد. ما هم اکنون نشانه های وقوع این رفتارها را در کشورهایی مانند عراق، لیبی و دیگر کشورها شاهد هستیم و اتفاقات بیشتری از این دست در کار خواهد بود.

نویسنده این مقاله با طرح این موضوع که شاید برخی اینگونه عنوان کنند که به جز مسئله گسترش تسلیحاتی، دیگر مسائل چندان برای آمریکا اهمیت ندارند، نوشت: برای همپینانان آمریکا در اروپا که شاهد بودند چگونه مسئله بحران آوارگان بر سیاست آنها تاثیر دارد و همچنین برای همپیمانان آمریکا در شرق آسیا که سه چهارم از نفت مورد نیاز خود را از خاورمیانه تامین می کنند، بی ثباتی قزاینده می تواند جای نگرانی عمده باشد.

بنا بر این گزارش، چین که در داخل کشور فاقد منابع نفت و گاز مورد نیاز برای پیشبرد اقتصاد خود است، به نظر می رسد برای سالهای آینده در خاورمیانه باقی خواهد ماند. این کشور تقریباً مطمئناً به دنبال افزایش رد پای خود دراین منطقه از دنیا خواهد بود و احتمالاً از موقعیت برتر در خاورمیانه برای اعمال اهرم فشار بر همسایگان آسیای شرقی که آنها نیز به این منطقه متکی هستند، استفاده خواهد کرد.

به عقیده نویسنده، همانظور که کشورهای خاورمیانه آینده ای را متصور هستند که در آن آمریکا در حال عقب نشینی است و چین در حال افزایش حضور است، واشنگتن به شدت تحت فشار قرار خواهد گرفت تا مانع از شکل گیری جای پای چین در زیرساخت های فیزیکی و فنی منطقه شود. چین از این که همچون ارتش آمریکا، حضور نظامی در خاورمیانه یا هرجای دیگر داشته باشد، بیزار است، اما مشتاق است امنیت خود را با روش های دیگری ارتقا دهد. اگر این کشور بتواند قابلیت نظارت گسترده را ایجاد کند، این امر چیزی بیش از ضریب قدرت برای حضور محدود نظامی چین عمل خواهد کرد. چین همچنین با دولت های خاورمیانه ای رابطه ایجاد خواهد کرد تقریباً همه این دولت ها نگران نارضایتی مردم هستند ضمن این که مجذوب الگوی چینی توسعه اقتصادی هستند که بدون ایجاد یی ثباتی و تغییرات اجتماعی و سیاسی عمل می کند.

در این مقاله تصریح شده است: ایالات متحده آمریکا ممکن است خروج خود از خاورمیانه را با سرعتی بیش از آنچه که تصور می کند، مشاهده کند آن هم در زمانی که قیمت های انرژی خاورمیانه هنوز هم به قیمت های دنیای انرژی شکل می دهند. ایران نیز از آنچه که عقب نشینی آمریکا توصیف خواهد کرد بهره خواهد جست و می کوشد تا به قدرت مسلط تری بر منطقه دست یابد هر چند این امر روندی آسان نخواهد بود.

در ادامه این گزارش با اشاره به موضع دیگر قدرت های رقیب آمریکا آمده است: روسیه با توجه به فرصت طلب بودنش، بعید به نظر می رسد نقشی سازنده داشته باشد. در عوض، روسیه توجه ویژه ای به کشورهای ضعیفی دارد که از بی ثباتی رنج می برند. این کشور بی میل نیست تا منازعات را به سمت بحران سوق دهد و سپس خود را به عنوان واسطه برای حل آن ارایه کند.

در انتهای این مقاله آمده است: همه این موارد با سه بی اطمینانی بزرگ همراه هستند. نکته اول گذار دنیا و دور شدن از انرژی های هیدروکربن است. این گذار اگر سریع باشد مزایای حاصل از سرمایه گذاری چین در خاورمیانه را کاهش می دهد. اگر دیگر دنیا به انرژی خاورمیانه متکی نباشد، این امر متحدان ایالات متحده در آسیا را از یک فشار دیگر از جانب چین رها می کند، اما این جابجایی ها در خاورمیانه احتمالاً به متحدان ایالات متحده در اروپا را که از جریان مهاجران ترس دارند، آسیب می رساند.

مورد دوم این است که ایالات متحده تا چه اندازه می تواند - و خواهان آن خواهد بود - از منافع متحدان و شرکای خود در اروپا و آسیا حمایت کند. تغییر توجه ایالات متحده از خاورمیانه و یا معطوف کردن توجه به این منطقه، تغییری در منافع خود کشورهای این منطقه به خاورمیانه ایجاد نخواهد کرد. از قضا ممکن است به جای کمک دریافت از اقدامات ایالات متحده، از آنها صدمه ببینند.

سومین عدم اطمینان که دو مورد اول را به هم پیوند می دهد این است که ایالات متحده چگونه می تواند با همکاری متحدان و شرکای خود، در داخل خاورمیانه و خارج از آن، برای انتقال صلح آمیز و روان خاورمیانه به دور از اقتصادهای نفت محور مساعدت کند. همه کشورهای خاورمیانه با اقتصاد انرژی محور گره خورده اند - هم کشورهای صادر کننده انرژی و هم کشورهای صادر کننده نیروی کار به کشورهایی که انرژی صادر می کنند. در حالی که دولت های منطقه مسئولیت اصلی این انتقال را بر عهده دارند، دیگر دولت ها در سراسر دنیا و به ویژه متحدان آمریکاعلاقه زیادی به انجام پیروزیت آمیز آن دارند. با این حال در صورت ناکامی، هزینه شکست به طور گسترده ای در همه جا حتی در خودآمریکا احساس خواهد شد؛ صرفنظر از این که ایالات متحده تصمیم بگیرد توجه خود را به جای دیگری متمرکز کند.