علی نصیریان: عشق به تعزیه بازیگرم کرد - مجله جهانگیر

علی نصیریان با بیان اینکه در هنرستان بازیگری درس خوانده است، گفت: در آن دوره با صدرالدین الهی، فهیمه راستکار، بیژن مفید، اسماعیل داورفر و جمشید لایق با هم درس می خواندیم.

وی ادامه داد: یادم می آید سال دوم فهیمه راستکار به من گفت آقایی به نام شاهین سرکیسیان می خواهد تئاتر مدرن کار کند تمایلی داری بروی با او کار کنی و من پذیرفتم. نمایشنامه ای به کمک محمدعلی جعفری به نام سود ترجمه کرده بود که مربوط به جنگ شمال و جنوب بود اما ساختار، شخصیت ها و نوع نمایش خیلی چخوفی بود یعنی به سیستمی که سرکیسیان دوست داشت که بازیگران اکتیو باشند نزدیک بود. ما با ایشان نزدیک به یک سال تمرین کردیم . در ان زمان شوق روی صحنه رفتن داشتیم و حتی به او درخصوص اینکه یک سال طول کشیده اعتراض هم می کردیم و او هم سعی می کرد ما را راضی نگه دارد و آن زمان متوجه نبودیم که همان تمرین ها و مصاحبهها برای ما کارگاه بازیگری بود.

نصیریان با بیان اینکه یکی از شانس ها و اقبال های او این بود که توانستم راهی که علاقمند بودم و به آن عشق می ورزید (بازیگری) را پیدا کند، بیان داشت: از کودکی و نوجوانی با دیدن نمایش های آیینی و سنی در زمان خودم که رادیو و تلویزیون بسیار محدود بود به نمایش علاقه پیدا کردم و مخصوصا تعزیه و واقعه کربلا که روضه خوان ها در منبرها تعریف می کردند که چگونه تعزیه بوجود آمد و بسیار مورد استقبال قرار می گرفت زیرا تاثیرگذاری آن تجسم ، تصویر و نمایش واقعه با نقل و روایت آن خیلی فرق دارد و در همان کودکی تعزیه روی من خیلی تاثیر گذاشت.

وی با بیان اینکه علاوه بر تعزیه، نمایش های شاد و عامیانه نیز بر او بسیار تاثیر گذاشت، گفت: ما در خیابان شاهپور زندگی می کردیم و من به سینما نور که در خیابان امیریه بود می رفتم و فیلم های امریکایی می دیدم. در آن زمان زیرنویس و یا دوبله هم نبود وسط فیلم قطع می کردند و کپشن می آمد و دیالوگ های فیلم را می نوشتند و فیلم را توضیح می دادند به همین دلیل هروقت وارد سینما می شدم کسانی که سواد خواندن نداشتند از ما سوال می کردند که با سواد هستیم به این دلیل که کنار من بنشید و من برای آنها توضیحات فیلم را بخوانم. (با خنده)

نصیریان گفت: خوشبختانه یکی از شانس هایم این بود که توانستم راه دلخواه خودم را پیدا کنم ضمن اینکه در مدرسه هم خیلی شاگرد موفقی نبودم اما عشق به نمایش در من بسیار وجود داشت تا آنجا که در مدرسه پیرنیا در سال 1328 در اواخر دهه 20 روی صحنه یک نمایش بردم و شروع به کار کردم و در طول این 72 سالی که در عرصه نمایش فعالیت دارم کار دیگری انجام ندادم.

وی گفت: در اداره هنرهای دراماتیک که نزدیک میدان بهارستان بود یک سالن باریک داشت که ما قسمتی از آن را تبدیل به سن تئاتر کردیم. حمید سمندریان، داوود رشیدی ، پری صابری، بهمن فُرسی و خود من در این تالار نمایش هایی را بر روی صحنه بردیم. داوود رشیدی نمایشی را با من ، جمشید مشایخی، فخری خوروش و... رابه نام کاپیتان فراگز تمرین کردیم که به دلیل گستردگی در تالار فرهنگ اجرا کردیم.

وی در پاسخ به سوال فریدون جیرانی مبنی بر اینکه داریوش مهرجویی در کدام نمایش به پشت صحنه آمد و با او صحبت کرد؟ پاسخ داد: سال 1347 یکی از شب ها که سر نمایش آی باکلاه آب بی کلاه بودیم دیدم یک جوان خوشگل و خوش تیپ به پشت صحنه آمد که داریوش مهرجویی بود. تا آن شب او را ندیده بودم فقط شنیده بودیم که الماس 33 را او ساخته است و به ما گفتند می خواهد فیلمی بنام گاو را بسازد که ما خیلی خوشحال شدیم و در این فیلم نقش مش اسلام را به من دادند . نگاه داریوش مهرجویی در فیلمسازی بسیار متفاوت بود و او اولین معلم من بود که به من یاد داد مقابل دوربین باید چگونه کار کنم. برای فیلمبرداری فیلم گاو ما را به روستایی بنام بویینک بعد در جاده قزوین بردند.

وی با اشاره به فیلم آقای هالو نیز گفت: پیشنهاد ساخت فیلم آقای هالو بیشتر از سمت عزت الله انتظامی بود که من و مهرجویی باهم فیلمنامه را نوشتیم.

نصیریان ادامه داد: بیشتر فعالیت هایم در تئاتر و سینما را با صداقت و انگیزه انجام دادم. من معتقدم در سینما کارکردن خودش ریسک است زیرا اگر هم فیلمنامه و کارگردانی خوب باشد باز هم نتیجه کار تعیین نیست.

وی درباره همکاری خود با ناصر تقوایی توضیح داد: ناصر تقوایی به من گفت میخواهم فیلمی بنام ناخداخورشید بسازم که میتوانی دو شخصیت ناخدا و مستر فرهان را بازی کنی . من از او پرسیدم به نظر شما کدام نقش برای من مناسبتر است و او گفت مسترفرهان و من به او گفتم همان نقشی که شما می گویید را بازی می کنم که نقش بسیار خوبی بود.

نصیریان در ادامه اضافه نمود: متاسفانه فرصتی پیش نیامد تا با مسعود کیمیایی و بهرام بیضایی کار کنم البته عمدی هم نبود.

وی همچنین بیان داشت: من معتقدم بازیگر خودش نویسنده یک فیلم یا نمایش است. به قول روبرتو چولی کارگردان خودش یک نویسنده است که با کارگردانی خودش می نویسد و بازیگر هم می نویسد و یک عامل و وسیله و اسباب دست کارگردان نیست؛ درست است که باید با کارگردان تعامل داشته باشد و به برداشت ها و نگاه هایی که به شخصیت دارد باید گوش کند و مصاحبه کند اما آفریننده نقش، بازیگر است و اگر بخواهیم به مرحله آفریننده نقش برسیم باید از جوهر، نیرو ، قوت و قوه خلاقه که در درون هر بازیگری وجود دارد، کمک بگیریم تا بتوانیم یک نقش را بیافرینیم و این امر خود مستلزم یک سری مطالعات است و من فکر می کنم هم در تئاتر و هم در سینما استعدادهای بسیار خوب پیدا کردیم که یک نمونه آن همایون غنی زاده است که در نمایش آقای می سی سی پی نشسته می میرد درخشید. خوشبختانه امروز در تئاتر و سینما بازیگرها، نویسنده ها و گروه های درجه یک وجود دارند.

نصیریان در ادامه اضافه نمود: امروز سینمای ایران بسیار رشد کرده است و درحال حاضر در تئاتر و سینما آثاری که ساخته می شود از کارهای ما بسیار بهتر است زیرا زمانه عوض شده است و اینترنت و ارتباط جمعی بسیار به بازیگر کمک می کند درحالیکه در زمان ما چنین چیزی وجود نداشت.ما در آن زمان با جان و دل و به سختی کار می کردیم و هیچ کتاب و اطلاعاتی وجود نداشت و با دست خالی کار می کردیم اما امروز بازیگران از نظر اطلاعات با دست پر کار می کنند.

موزه سینمای ایران زادروز هشتاد و هفت سالگی استاد علی نصیریان را به این هنرمند محبوب و سرشناس کشور تبریک گفته و برای ایشان آرزوی سلامتی و طول عمر دارد.

علی نصیریان سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای فیلم مسخره باز در جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مرد برای فیلم سال های خاکستری در جشنواره فیلم فجر، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای فیلم شیر سنگی در جشنواره فیلم فجر، تندیس حافظ بهترین بازیگر مرد برای سریال شهرزاد را در کارنامه هنری خود دارد.

گفتنی است، این مجموعه به عنوان مجموعه ای فرهنگی و تاریخی که روایتگر سیر تاریخ و تحولات سینمای ایران است خود را موظف می داند سوابق و تجربیات پیشکسوتان سینمای ایران را جمع آوری کرده تا نسل های آینده با نگاه و جهت زندگی و نحوه خلق وشکل گیری آثار هنرمندان و صاحب نظران هنر سینما آشنا شوند.