از دفترمشق های تعاونی تا دفترهای 600 هزار تومانی - مجله جهانگیر

به گزارش خبرنگاران، روزنامه اعتماد نوشت: تقویم خیابان انقلاب به وقت سال تحصیلی تنظیم می گردد. فصل امتحانات که برسد خیابان پر می گردد از دادزنهایی که می خواهند به هر شکلی هم که شده از پیر و جوان سفارش پایان نامه و تحقیق و پروپوزال بگیرند، فصل اعزام دانشجو که می گردد همیندادزنها نیت می کنند همه را به مغزهای فراری تبدیل و اعزام شان کنند به هر جا که اینجا نیست. در آستانه مهرماه هم صدای دفتر فله، دفتر عمده، دفتر ارزون محصل و غیر محصل را به خریدن لوازم التحریر مجاب می کند.

شهریورماه در خیابان انقلاب بیشتر از آن که بوی کتاب بدهد، بوی کاغذ و دفتر و اتوماتیک می دهد. خیابان یک تنه می گردد بازار لوازم التحریر و دیگر صنف ها هم از این بازار دست خالی برنمی گردند. کتابفروشی های دور میدان انقلاب که در طول سال کتاب های کمک آموزشی می فروشند حالا میزی را هم برای فروش اتوماتیک و دفتر کنار گذاشته یا میزی را جلوی مغازه به دستفروشی اجاره داده اند. برخی دادزن استخدام کرده اند، مادرها نگران از این گوشه به این گوشه سرک می کشند و سر قیمت دفترها چانه می زنند و بچه ها شان به دنبال تصویر بن تن یا شخصیت های فروزن روی دفترها می گردند. در این خیابان با این که برخی کتابفروشی ها سرسختانه به رسالت فروختن کتاب پایبند مانده اند و نظری به این بازار پرسود ندارند اما کتابفروشی های دیگری هم با چیدن دفترهای رنگ به رنگ در ویترین خود به این بازار پیوسته اند. گرچه با افزایش قیمت کاغذ، قیمت دفترهای مشق هم بالا رفته است، اما در این خیابان فروشندگان و خریداران یکصدا معتقدند افزایش قیمت چندان روی فروش دفترهای فانتزی تاثیری نگذاشته است. یک روی خیابان انقلاب دستفروش هایی هستند که دفترهای تعاونی می فروشند و روی دیگر مغازه هایی که دفترهای 600 هزارتومانی دارند و در این میان برخی به دنبال ارزان ترین دفتر می گردند و برخی دنبال متفاوت ترین دفتر.

قرمزی دفتر، سیاهی روپوش مدرسه

این خیلی خاصه، برای عکس دریافت هم خیلی خوبه. خورشید این جمله را می گوید تا الهه را راضی به خریدن دفتر 150 برگ طرح داری بکند که 40 هزار تومان قیمت دارد. الهه این پا و آن پا می کند و آخر می گوید که برای درس ادبیات خریدن دفتر آن قدرها هم ضرورتی ندارد و بعد از خورشید می پرسد که چرا خودش این دفتر را نمی خرد. خورشید می گوید که مادرش 100 هزار تومان به او داده تا تمام دفترهایش را بخرد و با این پول نمی تواند دفتر 40 هزارتومانی بخرد. بعد هر دو می خندند و از مغازه خارج می شوند. خارج از مغازه خورشید اولین کسی است که مشتاق گفت وگو می گردد: از همه مهم تر خریدن دفتره، کل انگیزه ای هم که برای مدرسه داریم همین خریدن دفترای خوشگله و رنگی، حتما هم باید رنگاشون شاد باشه.

او در پاسخ به این که چرا حتما باید مشق های شان را در دفترهای شاد بنویسند می گوید: روپوش مدرسمون سیاه و زشته و دلمون می گیره. یه چیز رنگی باید داشته باشیم. الهه طعنه ای به او می زند و زیر لب می گوید که این حرف ها را نباید بزند بعد مخالفت می کند که: همه بچه ها این قدر دفترای فانتزی نمی خرن. دو نفر تو کلاس داریم که دفتر تعاونی دارن و با کاغذ کادو جلدشون می کنن. کسی هم کاری باهاشون نداره. خورشید کاری نداشتن را با واژگان خودش به بی اعتنایی تفسیر می کند و می گوید: به خاطر این کسی با اونا کاری نداره که همه با شاخای اینستاگرام کار دارن.

خورشید و الهه تایید می کنند که در دبیرستان شان تعداد قابل توجهی شاخ اینستاگرام دارند. الهه سر آخر تسلیم می گردد و می گوید: اونا حتما دفتر فانتزی می خرن که توی عکسا خوب بیفته، خیلی هاشونم تابستون که می رن سفر خارج از اونجا دفترای خارجی می خرن برای مدرسه.

الهه تصمیم دارد برای سال آینده از دفترهای سال گذشته اش استفاده کند زیرا در طول سال تحصیلی هم باید هزینه های چاپ سوالات و جزوه و حتی ماژیک مدرسه را بدهند: دبیرستان ما یه دبیرستان هیات امناییه، پول همه چی رو می گیرن، پول ماژیک، تخته پاک کن، امتحانات، جزوه، حتی پول توپ بدمینتون و والیبال. با این پولا چه فرقی می کنه توی دفتر پنجاه تومنی بنویسیم یا 10 تومنی.

خورشید به الهه تذکر می دهد که در بازار دفتر 10 هزار تومانی پیدا نمی گردد. بالاخره هر دو توافق می کنند که برای خریدن لوازم التحریر یک دانش آموز دبیرستانی حداقل 300 تا 400 هزارتومان لازم است و بعد سراغ دیگر مغازه هایی می روند که دفترهای فانتزی با قیمت بهتر پیدا کنند.

وسواس خریدن دفتر فانتزی

بخش لوازم التحریر فروشگاه از کتابفروشی اش شلوغ تر است. تقریبا نصف طبقه های فروشگاه پر است از دفترها، دفترچه یادداشت ها، کلاسورها و دفترهای برنامه ریزی و هر کدام به یک شکل و رنگ. مهسا دانشجوی پزشکی در دانشگاه استانبول است و دور این میزها به دنبال متفاوت ترین دفتر می گردد: هر وقت برمی گردم ایران میام دفتر و اتوماتیک می خرم. هم ارزون تره هم به عنوان سرگرمی کلکسیون جمع می کنم.

خودش تاکید می کند که خیلی از این دفترها بی استفاده می ماند، خیلی از آنها هم برایش نقش انگیزه بخش دارد: دفتر قشنگ برای درس خوندن انگیزه می ده بهم. مهسا می گوید که همکلاسی هایش چندان دربند خریدن لوازم التحریر رنگ به رنگ نیستند، جزوه نمی نویسند ولی او علاقه شدیدی به خریدن لوازم التحریر دارد: یه جور وسواسه شاید، همه چیزم باید رنگی و گل گلی باشه که بتونم درس بخونم.

او پاسخی به سوال این که با این همه دفتر بی استفاده اش چه کار می تواند بکند ندارد اما می گوید: برای دوستام در ترکیه هم این همه دفتر و اتوماتیک رنگی عجیبه، برای منم اونا عجیبن.

مهسا می رود که خریدهایش را حساب کند. بیرون فروشگاه دکه ای دفترهای ساده ای می فروشد و دو پسر دانشجو در حال سبک و سنگین کردن دفترهای 12 هزار تومانی هستند. آخر هم به این نتیجه می رسند که پول شان به خرید بیشتر از دو دفتر نمی رسد و آخر ترم می توانند جزوه همکلاسی های شان را قرض بگیرند.

دفترهای 600 هزار تومانی و مشتری های پر و پاقرص

اول می گوید کاغذ، دست شما روزنامه هاست و دفترها به همین دلیل گران تر شده اند. بعد که پای صحبت می نشیند نظرش عوض می گردد: الان هیچی رو به اندازه دفتر خوب نمی فروشیم. دفتری که پارسال 8 تومن بود امسال شده 18 تومن اما بازم مشتری داره.

آقای سعیدی سال هاست در خیابان انقلاب فروشگاه لوازم التحریر دارد. شغل پدرش را ادامه داده است و اصرار دارد که از وقتی خاطرش هست هیچ وقت در عرض یک سال این قدر دفتر گران و متنوع نشده است. حرف هایش را که ادامه می دهد از این که روزنامه ها روی کاغذ چنبره زده اند کوتاه می آید و از مشتری هایی می گوید که برای خرید یک دفتر با مارک خاص تا پالادیوم می روند. دفتری را با همان مارک نشان می دهد، 600 هزارتومان قیمت دارد. دفتر ساده ای است با جلد چرمی و کاغذ بالک سوئدی: همین دفترو تو پالادیوم تا 800 تومن می دن. خوب هم مشتری داره.

مشتری این دفتر کسانی هستند که در جلسات شان به قول آقای سعیدی نمی توانند دفتر تعاونی خط دار از کیف شان بیرون بیاورند. گشتی در فروشگاه آقای سعیدی نشان می دهد که قیمت دفترهای معمولی این فروشگاه هم چندان معمولی نیست. جنس ها همه ایرانی هستند و طرح ها هم تصاویر نامناسب غربی ندارند اما قیمت هایی که به قول آقای سعیدی پایین ترین قیمت های شان است، چندان تناسبی با جیب مردم ندارند. دفتر یادداشت 200برگی با نقش کاشی کاری مسجد جامع یزد 30 تومان قیمت دارد، دفتر دیگری در پشت جلدش شعار تولید ملی نوشته و کاغذ بالک و جلد چوبی و 100 برگ با قیمت 68 تومان. در کنار اینها دفترهای دیگری هم به عنوان دفترهای برنامه ریزی و فهرست کار هم به چشم می خورد. آقای سعیدی طبقه دیگری را نشان می دهد که به یک مارک دفتر ایرانی اختصاص داده است و می گوید: اینا دفترایی که توشون افسانه هستی رو می نویسن. دفتر یادداشتش پارسال 12.5 بود، امسال شده 40 تومن ، بقیه هم تا 100 تومن قیمت دارن. هر سه هفته هم این استند خالی می شه.

اما چرا مردم به دنبال این دفترهای گران و خاص هستند، نظر آقای سعیدی همانی بود که گفت: قراره بچه ها به جای مشق شاهکار ادبیات بنویسن و توی دفتر تعاونی چهار پنج تومنی نه شاهکار نوشته می شه و نه بچه خودش شاهکار از آب درمیاد.