قبل از سفر چه چیز ماشین را چک کنیم؟ - مجله جهانگیر

چک کردن ماشین قبل از سفر: روغن موتور

موتور ماشین شما مثل قلب بدن انسان عمل می نماید؛ اگر سالم نباشد، هیچ سفری ممکن نیست. قبل از اینکه چمدان ها را ببندید و راهی جاده شوید، باید مطمئن شوید که این بخش حیاتی در برترین حالت خودش واقع شده است. بیایید قدم به قدم همه چیز را آنالیز کنیم تا هیچ جای نگرانی باقی نماند.

اولین چیزی که باید چک کنید، روغن موتور است. روغن مثل خون در رگ های موتور جریان دارد و بدون آن، قطعات فلزی آغاز به ساییده شدن می نمایند و آسیب جدی می بینند. برای این کار، ماشین را روی سطح صاف پارک کنید، موتور را خاموش کنید و چند دقیقه صبر کنید تا روغن ته نشین گردد. بعد، کاپوت را باز کنید و میله میزان گیری را پیدا کنید. آن را بیرون بکشید، با دستمال تمیز کنید، دوباره داخل مخزن فرو کنید و بیرون بیاورید. سطح روغن باید بین دو علامت حداقل و حداکثر باشد. اگر پایین تر از حداقل است، حتماً روغن مناسب (طبق دفترچه راهنمای خودرو) اضافه کنید. حالا به رنگ روغن هم دقت کنید؛ اگر سیاه و کثیف است یا ذرات ریز داخلش می بینید، وقت تعویضش رسیده.

چک کردن مایع خنک نماینده

بعد از روغن، نوبت مایع خنک نماینده یا همان ضدیخ است. این مایع مثل یک نگهبان عمل می نماید و نمی گذارد موتور در گرمای تابستان یا سرمای زمستان از کار بیفتد. مخزن رادیاتور یا مخزن اضافی (که معمولاً شفاف است و خطوط حداقل و حداکثر دارد) را پیدا کنید. سطح مایع باید در محدوده مجاز باشد. اگر کم است، با مخلوط آب مقطر و ضدیخ (نسبت 50:50، مگر اینکه دفترچه چیز دیگری بگوید) آن را پر کنید. به رنگ مایع هم نگاه کنید؛ باید شفاف و بدون رسوب باشد. اگر کدر یا زنگ زده به نظر می رسد، بهتر است کل سیستم خنک نماینده را شستشو دهید و مایع را تعویض کنید. یادتان باشد یک رادیاتور سالم یعنی سفری بدون جوش آوردن ماشین!

چک کردن مایع ترمز

مایع ترمز هم یکی از آن موارد حیاتی است که نمی گردد نادیده اش گرفت. ترمزها مستقیماً با امنیت شما سر و کار دارند و مایع ترمز نیروی دست یا پای شما را به لنت ها منتقل می نماید. مخزن مایع ترمز که معمولاً نزدیک firewall سمت راننده است را پیدا کنید و سطحش را چک کنید. اگر زیر خط حداقل است، احتمالاً نشتی دارید یا لنت ها فرسوده شده اند. در هر صورت، این یک هشدار جدی است و باید فوراً به مکانیک مراجعه کنید. مایع ترمز باید شفاف و زرد کم رنگ باشد؛ اگر تیره شده، وقت تعویضش است.

چک کردن روغن گیربکس

برای ماشین های اتوماتیک، روغن گیربکس را هم باید آنالیز کنید. این روغن قطعات پیچیده گیربکس را روان نگه می دارد. مثل روغن موتور، با میله مخصوص سطحش را چک کنید و مطمئن شوید که نه کم است و نه زیاد. رنگش باید قرمز یا صورتی باشد؛ اگر قهوه ای تیره شده، بهتر است قبل از سفر تعویض گردد. حالا سراغ فیلتر هوا بروید. فیلتر کثیف مثل این است که موتور با بینی گرفته نفس بکشد! آن را بیرون بیاورید و مقابل نور بگیرید؛ اگر نور به سختی رد می گردد، تعویضش کنید.

چک کردن تسمه

نوبتی هم که باشد، نوبت تسمه است. تسمه دینام، پمپ آب و گاهی تایمینگ را نگاه کنید. کافی است با انگشت فشار بدهید؛ اگر شل باشد یا ترک و پارگی ببینید، تعویضش ضروری است. یک تسمه پاره در جاده می تواند شما را ساعت ها معطل کند.

آنالیز فشار باد لاستیک

وقتی قرار است با ماشین راهی سفر شوید، لاستیک ها اولین چیزی هستند که باید بهشان توجه کنید. این چهار حلقه لاستیکی تنها نقطه اتصال خودرو به جاده اند و اگر حالشان خوب نباشد، نه تنها سفرتان خراب می گردد، بلکه ممکن است امنیتتان به خطر بیفتد. این کار شاید کمی زمان ببرد، اما ارزشش را دارد و می تواند شما را از دردسرهای بزرگ نجات دهد.

اولین مرحله، آنالیز فشار باد لاستیک ها است. لاستیک با فشار نامناسب مثل کفشی است که میزان پایتان نیست؛ یا اذیت می نماید یا درست کار نمی نماید. یک فشارسنج ساده بردارید (در پمپ بنزین ها هم پیدا می گردد) و فشار هر چهار لاستیک را میزان بگیرید. عدد به دست آمده را با میزان توصیه شده در دفترچه راهنمای خودرو یا برچسب داخل درِ راننده مقایسه کنید. هر ماشین فشار خاص خودش را دارد، مثلاً 32 psi یا 2.5 بار. اگر فشار کم باشد، لاستیک داغ می نماید، مصرف سوخت بالا می رود و حتی ممکن است بترکد. اگر هم زیاد باشد، چسبندگی کاهش می یابد و در پیچ ها خطرناک می گردد. فقط یادتان باشد برترین زمان برای این کار صبح زود است که لاستیک ها هنوز سردند.

چک کردن آج لاستیک

بعد از فشار، نوبت به آج لاستیک می رسد. یک سکه 500 تومنی بردارید (یا هر سکه ای با ضخامت 2-3 میلی متر) و آن را داخل شیار آج قرار دهید. اگر بخش زیادی از سکه پیدا باشد، یعنی عمق آج کمتر از 1.6 میلی متر است و لاستیک دیگر ایمن نیست. در این حالت، در جاده خیس لیز می خورد و ترمز هم خوب عمل نمی نماید. تعویض لاستیک شاید هزینه بر باشد، اما از هزینه های تصادف و خطرات جانی خیلی مقرون به صرفه تر است. به الگوی آج هم نگاه کنید؛ اگر یک طرف بیشتر ساییده شده، ممکن است چرخ ها احتیاج به تنظیم داشته باشند.

آنالیز بدنه لاستیک

حالا بدنه لاستیک را آنالیز کنید. دنبال ترک، پارگی یا برآمدگی بگردید. این ها نشانه هایی هستند که می گویند لاستیک ممکن است در جاده مشکل ساز گردد. مثلاً اگر میخ یا سنگ ریزه ای در لاستیک گیر نموده باشد، احتمال پنچری وجود دارد. یا اگر دیواره لاستیک برآمده باشد، یعنی ساختار داخلی اش آسیب دیده و هر لحظه ممکن است بترکد. این آنالیز را در نور خوب انجام دهید و با دست لاستیک را لمس کنید تا چیزی از قلم نیفتد.

اگر موقع رانندگی احساس لرزش می کنید، وقت آن است که به بالانس چرخ ها فکر کنید. لاستیک ها باید متعادل باشند، مثل وزنه های یک ترازو. اگر یکی سنگین تر یا سبک تر باشد، در سرعت های بالا فرمان می لرزد و رانندگی سخت می گردد. یک آپاراتچی حرفه ای با دستگاه بالانس این مشکل را رفع می نماید. بعلاوه، تنظیم زاویه چرخ ها (جلوبندی) را هم چک کنید؛ اگر چرخ ها هم راستا نباشند، لاستیک ها زودتر فرسوده می شوند و مصرف سوخت افزایش می یابد.

خواندنی ها

برترین برند لاستیک ایرانی کدام است؟

آنالیز لاستیک زاپاس

آخرین مورد اما شاید مهم ترین مورد، لاستیک زاپاس است. این قهرمان پشت پرده که معمولاً در صندوق عقب فراموش می گردد، ممکن است روزی ناجی شما گردد. آن را بیرون بیاورید و فشار بادش را چک کنید؛ باید مثل لاستیک های دیگر آماده باشد. آجش را آنالیز کنید و مطمئن شوید سالم و قابل استفاده است. جک، آچار چرخ و اگر دارید کلید قفل رینگ را هم کنارش بگذارید. یک بار جک را امتحان کنید تا مطمئن شوید درست کار می نماید.

آنالیز سیستم ترمز: ایمنی شما در جاده

وقتی صحبت از رانندگی و سفر می گردد، هیچ چیزی مهم تر از سیستم ترمز نیست. ترمز یعنی ایمنی، یعنی تفاوت بین یک سفر آرام و یک فاجعه احتمالی. اگر ترمزها درست کار ننمایند، حتی برترین راننده ها هم نمی توانند جلوی خطر را بگیرند. پس قبل از اینکه راهی جاده شوید، باید مطمئن شوید که این سیستم حیاتی در برترین حالت خودش واقع شده است.

اولین چیزی که باید آنالیز کنید، لنت ترمز است. لنت ها نقش سربازهای خط مقدم را دارند؛ وقتی پدال را فشار می دهید، این ها دیسک هستند که ماشین را متوقف می نمایند. برای چک کردن، یا چرخ ها را دربیاورید یا از شکاف رینگ به آن نگاه کنید. ضخامت لنت باید حداقل 3-4 میلی متر باشد؛ اگر کمتر از این میزان است، زمان تعویض فرا رسیده. یک نشانه دیگر هم صداست؛ اگر موقع ترمز گرفتن صدای جیرجیر یا سوت می شنوید، یعنی لنت ها نازک شده اند و فلز ساییده شده است.

چک کردن دیسک ترمز

بعد از لنت، نوبت دیسک ترمز می رسد. دیسک همان صفحه فلزی براق پشت چرخ است که لنت ها به آن فشار می آورند. یک چراغ قوه بردارید و سطحش را دقیق نگاه کنید. دیسک باید صاف و بدون خط و خش عمیق باشد. اگر خطوط ریز می بینید، شاید هنوز مسئله ای نباشد، اما اگر شیارهای عمیق یا ترک دارد، دیگر نمی گردد به آن اعتماد کرد. دیسک آسیب دیده باعث لرزش پدال ترمز یا کشیده شدن ماشین به یک سمت می گردد. در این حالت، یا باید تراش بخورد (اگر ضخامتش اجازه دهد) یا کامل تعویض گردد.

خواندنی ها

برترین لنت ترمز پراید کدام است؟

چک کردن ترمز دستی

خیلی ها فکر می نمایند ترمز دستی فقط برای پارک کردن است، اما در مواقع اضطراری، مثل خرابی ترمز اصلی، می تواند ناجی شما باشد. ماشین را روی یک سطح صاف بگذارید، ترمز دستی را بکشید و آرام سعی کنید حرکت کنید. اگر ماشین تکان خورد یا ترمز دستی تا آخر بالا آمد و هنوز شل بود، یعنی یا سیمش کش آمده یا احتیاج به تنظیم دارد. یک ترمز دستی محکم باید با 3-4 کلیک قفل گردد و ماشین را ثابت نگه دارد.

اگر خودتان نمی توانید، یک مکانیک مطمئن پیدا کنید و از او بخواهید یک نگاه حرفه ای بیندازد. یک سیستم ترمز سالم یعنی شما و خانواده تان با آرامش به مقصد می رسید. وقت و هزینه ای که برای این کار می گذارید، در واقع سرمایه گذاری برای امنیت شماست.

چک کردن باتری

وقتی آماده سفر می شوید، حواستان با باتری و سیستم الکتریکی ماشین هم باشد. بدون یک باتری سالم، ماشین حتی روشن هم نمی گردد، چه برسد به اینکه شما را به مقصد برساند. سیستم الکتریکی هم همه چیز را از چراغ ها گرفته تا برف پاک کن ها زنده نگه می دارد.

اولین قدم، آنالیز خود باتری است. باتری قلب برقی ماشین شماست و باید در برترین حالت باشد. کاپوت را باز کنید و ترمینال های باتری (دو قطب مثبت و منفی) را نگاه کنید. اگر رسوب سفید یا سبز (خوردگی) رویشان دیده می گردد، باید تمیز شوند. یک مسواک قدیمی و مخلوط آب و جوش شیرین بردارید، ترمینال ها را تمیز کنید و با آب بشویید، بعد خشک کنید. این کار اتصال را بهتر و از افت ولتاژ جلوگیری می نماید. حالا ولتاژ باتری را با یک ولتمتر چک کنید. وقتی موتور خاموش است، باید حدود 12.6 ولت باشد. اگر کمتر از 12.4 ولت نشان داد، باتری ضعیف است و شاید احتیاج به شارژ یا تعویض داشته باشد.

چک کردن چراغ ها

بعد از باتری، سراغ چراغ ها بروید. چراغ ها چشم های ماشین در شب و شرایط بد آب وهوایی هستند. تک تک آن ها را تست کنید: چراغ های جلو (نور پایین و بالا)، چراغ های عقب، راهنماها، چراغ ترمز و اگر دارید مه شکن ها. ماشین را روشن کنید، همه را امتحان کنید و از یکی بخواهید پشت ماشین نگاه کند تا مطمئن شوید همه درست کار می نمایند. اگر لامپی سوخته یا کم نور است، قبل از سفر عوضش کنید؛ خدا را شکر لامپ ها مقرون به صرفهند و تعویضشان آسان است.

چک کردن بوق و برف پاکن

بوق هم بخشی است که گاهی فراموش می گردد، اما مهم است. بوق راه ارتباطی شما با بقیه راننده هاست، به خصوص در موقعیت های اضطراری. یک فشار کوتاه بهش بدهید و مطمئن شوید صدای واضح و بلندی دارد. اگر صدای ضعیف یا قطع ووصل می شنوید، ممکن است اتصالاتش شل شده یا خودش خراب باشد. قبل از سفر درستش کنید، چون توی ترافیک یا جاده ممکن است حسابی به کارتان بیاید.

آخرین مورد در این بخش، برف پاک کن ها هستند. اول تیغه ها را نگاه کنید؛ اگر لاستیکش ترک خورده، پاره شده یا موقع کار خط می اندازد، وقت تعویض است. تیغه نو خریداری کنید و خودتان یا با یاری مکانیک عوضش کنید. بعد، مخزن آب شیشه شور را پیدا کنید و پرش کنید. از آب خالی استفاده نکنید؛ مایع شیشه شور مخصوص بریزید که هم تمیزنمایندگی بهتری دارد و هم در سرما یخ نمی زند.

آنالیز سیستم سوخت

سیستم سوخت ماشین مثل مخزن انرژی آن است که شما را در طول سفر به حرکت نگه می دارد. بدون سوخت کافی یا با یک سیستم معیوب، ممکن است وسط جاده گیر کنید و تمام برنامه هایتان به هم بریزد. پس قبل از سفر، باید مطمئن شوید که همه چیز در این بخش درست و آماده است.

اولین و ساده ترین کار، چک کردن سطح سوخت است. نگاه کردن به نشانگر سوخت روی داشبورد شاید بدیهی به نظر بیاید، اما خیلی ها این کار را تا لحظه آخر به تعویق می اندازند. برای سفرهای طولانی، داشتن باک پر ضروری است. فرض کنید توی جاده ای دورافتاده هستید و پمپ بنزین بعدی چند ده کیلومتر جلوتر است؛ باک خالی می تواند حسابی دردسرساز گردد. قبل از حرکت، به پمپ بنزین بروید و باک را تا آخر پر کنید. اگر ماشینتان دوگانه سوز است (مثلاً گاز و بنزین)، هر دو مخزن را چک کنید. برای بنزین، بهتر است از سوخت باکیفیت بهره ببرید تا موتور عملکرد بهتری داشته باشد. یک باک پر یعنی خیال راحت برای مسافت های طولانی.

بعد از پر کردن، نوبت به آنالیز نشتی سوخت می رسد. ماشین را روی یک سطح صاف پارک کنید و زیرش را نگاه کنید. دنبال لکه های خیس یا بوی تند بنزین/گازوئیل بگردید. قسمت هایی مثل زیر باک، خطوط سوخت (لوله هایی که از باک به موتور می روند) و اتصالات را با دقت آنالیز کنید. اگر زمین خیس بود یا بوی سوخت حس کردید، ماشین را روشن نکنید و فوراً به مکانیک مراجعه کنید. نشتی کوچک هم توی جاده می تواند بزرگ گردد، پس ریسک نکنید. در ضمنً، درپوش باک را هم چک کنید؛ اگر درست بسته نگردد یا واشرش خراب باشد، ممکن است سوخت تبخیر گردد یا نشتی ریز ایجاد کند.

در آخر، به شرایط خود باک دقت کنید. اگر ماشینتان قدیمی است، باک ممکن است زنگ زده یا سوراخ شده باشد. با یک چراغ قوه زیر ماشین را نگاه کنید و دنبال علائم زنگ زدگی یا آسیب باشید. باک سالم یعنی سوخت به مقصد می رسد و شما را توی راه نمی گذارد. این آنالیز ها شاید چند دقیقه طول بکشد، اما آرامشی که به شما می دهد ارزشش را دارد.

چک کردن بدنه و داخل ماشین: جزییات ساده اما حیاتی

بدنه و داخل ماشین به همان میزان که ظاهر بیرونی اش اهمیت دارد، مهم است و باید قبل از حرکت با دقت آنالیز گردد تا هیچ مسئله ای در جاده غافلگیرتان نکند. اولین قدم، چک کردن آینه هاست؛ آینه های جانبی (بغل) و آینه وسط را با حوصله تنظیم کنید تا نقاط کور به حداقل برسند و مطمئن شوید که هیچ ترک یا شکستگی ای ندارند. یک آینه شکسته یا کثیف می تواند دیدتان را مختل کند و در موقعیت های حساس مثل سبقت یا تغییر لاین خطرناک گردد. برای تمیز کردنشان، یک دستمال و شیشه پاک کن بردارید و هر گونه لک یا گردوخاک را پاک کنید تا شفافیت کامل داشته باشند.

بعد از آینه ها، نوبت کمربندهای ایمنی می رسد که خط اول دفاع شما و سرنشین ها هستند. برای هر صندلی، کمربند را تا آخر بکشید و چک کنید که قفلش محکم جا می افتد یا نه؛ باید وقتی قفل شد، شل نگردد و فشار را تحمل کند. اگر پارگی، ساییدگی یا گیر کردن در مکانیزم قفل دیدید، قبل از سفر حتماً تعویض یا تعمیرش کنید. کمربند معیوب یعنی ریسک بزرگ برای امنیت همه، به خصوص در سرعت های بالا یا تصادفات احتمالی.

حالا سراغ صندلی ها بروید که راحتی و ایمنی شما بهشان وابسته است. هر صندلی را تکان بدهید و مطمئن شوید که محکم سر جایش واقع شده است و لق نمی زند؛ اگر پیچ یا پایه شل شده، با آچار سفتش کنید. اگر صندلی ها تنظیم دستی یا برقی دارند، همه جهت ها (جلو، عقب، بالا، پایین، زاویه پشتی) را تست کنید تا مطمئن شوید درست کار می نمایند و توی موقعیت راحت قفل می شوند. برای بچه ها، اگر از صندلی کودک استفاده می کنید، بندها و اتصالاتش را محکم ببندید و چک کنید که تکان نمی خورد؛ این کار جان کوچولوها را حفظ می نماید. در ضمنً، به فضای داخل ماشین هم نگاه کنید؛ اشیای سنگین یا تیز را در صندوق بذارید تا موقع ترمز یا پیچیدن خطری ایجاد ننمایند.

در زیر یک جدول جامع و مرتب از وسایل ضروری که باید قبل از سفر در ماشین آماده کنید، آماده نموده ایم.

خواندنی ها

فهرست کامل وسایل مورد احتیاج سفر با ماشین شخصی که فراموش نکنید

چک فهرست خودرو قبل از سفر

• سطح روغن موتور را چک کنید و در صورت احتیاج پر یا تعویض کنید.
• مایع خنک نماینده (ضدیخ) را آنالیز کنید و مخزن را پر نگه دارید.
• سطح مایع ترمز را نگاه کنید و نشتی نداشته باشد.
• روغن گیربکس (برای خودروهای اتوماتیک) را تست کنید.
• فیلتر هوا را از نظر کثیفی آنالیز کنید و اگر ضروری است تعویض کنید.

• فشار باد همه لاستیک ها (از جمله زاپاس) را با فشارسنج تنظیم کنید.
• عمق آج لاستیک ها را با سکه تست کنید (حداقل 1.6 میلی متر).
• بدنه لاستیک ها را از نظر ترک، پارگی یا آسیب آنالیز کنید.
• لرزش ماشین را چک کنید و در صورت احتیاج چرخ ها را بالانس کنید.

• دیسک ترمز را از نظر خط و خش یا آسیب آنالیز کنید.
• عملکرد ترمز دستی را تست کنید تا محکم باشد.
• همه چراغ ها (جلو، عقب، راهنما، ترمز) را روشن کنید و تست کنید.

• بوق را امتحان کنید تا مطمئن شوید کار می نماید.
• تیغه های برف پاک کن را آنالیز و مخزن آب شیشه شور را پر کنید.
• باک سوخت را پر کنید (بنزین یا گازوئیل).
• جعبه یاری های اولیه را با وسایل کامل و تاریخ دار آماده کنید.
• مثلث خطر را در صندوق عقب قرار دهید.
• کمربندهای ایمنی همه صندلی ها را تست کنید.
• یک دور کوتاه بزنید و ترمز، فرمان و صداهای غیرعادی را چک کنید.
• مدارک (گواهینامه، کارت خودرو، بیمه نامه) را همراه داشته باشید. همه وسایل را در جای تعیین و قابل دسترس توی ماشین قرار دهید (مثلاً صندوق عقب یا زیر صندلی)
• قبل از سفر، تاریخ انقضا و سلامت وسایل (مثل کپسول آتش نشانی یا داروها) را چک کنید.
• اگر با بچه یا افراد سالمند سفر می کنید، وسایل خاص مثل پوشک، دارو یا صندلی کودک را هم اضافه کنید.
• قبل از حرکت، مسیر سفر را آنالیز کنید، فاصله ها را تخمین بزنید و نقاط توقف مثل پمپ بنزین، رستوران یا استراحتگاه را تعیین کنید.
• پیش بینی هواشناسی را برای مبدأ، مقصد و مسیر چک کنید تا برای باران، برف یا گرمای شدید آماده باشید.
• قبل از سفر طولانی، یک دور با ماشین بزنید و ترمز، فرمان و صداهای غیرعادی را چک کنید.
• کولر یا بخاری را هم حتما تست کنید تا در گرما یا سرما اذیت نشوید.
• از بار زدن بیش از حد ماشین خودداری کنید؛ وزن زیاد به لاستیک ها و موتور فشار آورده و مصرف سوخت را بالا می برد.
• قفل درها، پنجره ها و صندوق عقب را چک کنید تا توی توقف ها مسئله ای پیش نیاید.

خواندنی ها

وسایل مورد احتیاج سفر؛ چک فهرست کامل لوازم ضروری در سفر