سفری لذت بخش به چشمه علی - مجله جهانگیر

اگرچه حال چشمه علی به دلیل گذر میهمان ناخوانده ای به نام مترو بیش از یک سالی است که زیاد خوب نیست، اما این چشمه در جنوب پایتخت همچنان جاریست و در این روزهای گرم تابستان فرصت مناسبی برای بازدید و آب تنی بچه ها است.

روزگاری چشمه علی هشت هزار ساله شهر ری به واسطه آب روان و زلالش یکی از جاذبه های گردشگری ری و شهر تهران به حساب می آمد و همه ساله با فرا رسیدن فصل گرما چشمه علی نیز پر از بچه های می شد که برای گذران ایام تعطیلات راهی این چشمه تاریخی می شدند.

آب چشمه علی طی سال گذشته و با احداث خط 6 مترو کاهش داشت ولی، همچنان آب حوضچه دوم و اندکی هم حوضچه اول جاریست، اما بچه ها ری دست بردار میراث پدری خود نیستند و با وجود این لجن ها و این کاستی ها هنوز تابستان خود را در این چشمه می گذرانند.

میراث ماندگار ری

چشمه علی که در گویش محلی به آن چشملی گفته می شود یک از مناطق گردشگری، باستانی و دیدنی شهر ری محسوب می شود و آب این چشمه از میان کوهی صخره ای خارج می شود و به سمت جنوب و جنوب شرق جاری می شود.

این تفرجگاه در جنوب تهران و شمال ری واقع شده و زیر مجموعه منطقه 20 شهرداری تهران قلمداد می شود و همسایه های تاریخی زیادی از جمله ابن بابویه، برج طغرل، باروی ری و دژ رشکان دارد.

سورین، نام باستانی این چشمه بود. گمان می رود سورین نام دودمانی در دوره اشکانی و ساسانی باشد که بعدها به نام امام اول شیعیان چشمه علی نام گرفت.

طبق اسناد تاریخی؛ قدمت چشمه علی به هشت هزار سال پیش باز می شود. در قدیم الایام، فرش فروش ها و مردم تهران، قالی ها و قالیچه های خود را برای ایجاد درخشندگی بیشتر، در این آب شستشو می داده اند.

در سال های 1313 تا 1315 هجری شمسی، تپه کنار چشمه علی توسط گروه اریک اشمیت مورد کاوش نهاده شد و آثاری مربوط به شروع هزاره چهارم دوره های اسلامی و اشکانی بدست آمد. اکنون بخشی از این آثار در موزه های آمریکا و بخش دیگر در موزه ایران باستان نگهداری می شود.

کتیبه برجسته فتحعلیشاه

از دیدنی های دیگر خودِ محوطه چشمه علی، کتیبه ای است که به دستور فتحعلیشاه قاجار بر دیوار این چشمه باستانی حکاکی شد. این شاه قاجار که به قدرن شناسی از هنر شهرت یافته، با این کار نشان داد که البته ضدیتی با هنر نداشته و آن را می ستوده است.

وی پس از دیدن سنگ نگاره های تخت جمشید، تصمیم گرفت نام خود را هم با حکاکی تصویرش بر سنگ های دیواری مشهور جاودان کند؛ به همین دلیل از معمارباشی، حجارباشی و نقاش باشیِ دربار خواست تا نقشی از او بر دیوار چشمه علی که مکانی معروف برای شستن و خشک کردن فرش های ایرانی بود، حکاکی نمایند که این مهم ظرف چند ماه انجام یافت و اینک شکل حکاکی شده دومین شاه قاجار را بر دیوار بنا به وضوح مشاهده کرد.

آب تنی بچه ها

محله های جنوبی تهران هنوز هم حس و حال قدیم و سنتی در آن بیشتر از محله های شمالی پایتخت یافت می شود ضمن اینکه چشمه علی هشت هزار ساله در زیر باروی ری و صدای آب و حال و هوای بچه هاه نشان از وجود حال و هوای سنتی در دنیای مدرنیته و دیجیتال دارد.

چشمه علی در فصول گرم میزبان بچه ها و نوجوانانی می شود که برای فرار از گرمای هوا در آن به آب تنی و آب بازی می پردازند و لحظات شادی دارند.

این چشمه خارج از تصور در ظهر گرم یک روز غیر تعطیل شلوغ است و در میان همه گروه های سنی، بچه ها حسابی مشغول آب تنی هستند و فارغ از هر چیزی فقط بر بلندای تپه رفته و شیرجه بر آب این چشمه کهن می زنند.

گوشه و اطراف هم مادرها و خانواده ها زیرانداز انداخته و با خوردن تنقلات منتظر فرزندان و البته همسرانشان هستند.

حوالی این چشمه، فضای سبز و پارکی وجود دارد که بازنشسته ها و خانواده ها نیز اوقات خود را در آن سپری می نمایند و هرچه به عصر و غروب آفتاب نزدیک می شویم، حضور خانواده ها برای گذراندن یک روز تابستانی در کنار هم و در نزدیکی این اثر تاریخی و تفریحی بیشتر می شود.

میهمان ناخوانده چشمه علی

این چشمه تاریخی در طی این سال های اخیر میهمان نا خوانده ای هم داشت و تا مرز خشک شدن هم پیش رفت. چشمه علی بر اثر حفر تونل مترو تهران در ابتدای سال گذشته کاملاً خشک شده که میراث فرهنگی تهدید کرد در صورت حل نشدن مشکل پیگیری حقوقی را در دستور کار قرار خواهد داد و مسئولان مترو قول جاری شدن آب تا 15 تیرماه 97 را در این چشمه داده بودند.

در نهایت با پیگیری میراث فرهنگی و شورای شهر تهران جریان آب تنها در حوضچه دوم چشمه جاری شد و آب حوضچه اول به عنوان منبع اصلی هیچوقت جاری نشد. داستان خشک شدن این چشمه همچنان ادامه داشت تا اینکه در نهم شهریور ماه نیز یک بار دیگر خشک شد و در نهایت 21 اردیبهشت ماه تاکنون آب در آن جاری شده است.

منبع: ایرنا